آیا بشر می تواند از راه تکنیک جدید به سعادت برسد؟

برخی معتقدند که تمدن مادی بشر تنها راه رسیدن جامعه به سعادت و رفاه است و لذا در آینده ای نه چندان دور با تجربیاتی که در این زمینه کسب کرده به مدینه فاضله و سعادت خود خواهد رسید.

پاسخ :
در پیشرفت صنعتی و تکنیک بشر شکی نیست ولی این بدان معنا نیست که علم به تنهایی می تواند ضامن سعادت بشر و ایجاد عدل و داد گردد. علم و تکنیک تنها جنبه مادیت و مدنیَّت انسان را تامین میکند.

لذا اگر در اختیار یک نظام عادل و قانون سالم قرار گیرد سعادت آفرین است.
منشا انحرافات بشر نادانی در زمینه مادی نیست تا با تمدن و تکنیک برطرف شود بلکه عوامل دیگر دارد از قبیل:

۱. غرایز و تمایلات مهار نشده
۲. شهوت و غضب
۳. افزون طلبی
۴. جاه طلبی
۵. برتری طلبی
۶. لذت طلبی
۷. نفس پرستی و نفع پرستی که همه ی بشر امروز به آن مبتلایند. حب الدنیا رأس کل خطیئه.
بنابراین علم، امروزه به صورت بزرگ ترین دشمن بشر درآمده است. علم چراغ روشنی است که استفاده از آن بستگی به موارد استعمال دارد. علم مانند چراغی است که روغن آن عقل است.

علم ابزاری است برای هدف، نه تشخیص دهنده هدف.

ویل دورانت در مقدمه کتاب لذات فلسفه درباره انسان عصر ماشین می گوید: ما از نظر ماشین توانگر شده ایم و از نظر مقاصد فقیر.
بنابراین علم اگر در اختیار حکومت ظالم قرار گیرد آثار وخیمی دارد از آن جمله:
۱. در راستای نابودی بشر گام برمی دارد.
۲. تنها درصدد ایجاد رفاه طبقه مرفه است.
۳. عمل بدون عدالت ضامن زوال ظلم و تعدی از بشر نیست.

نظر فوکویاما درباره پایان تاریخ چیست؟

نظر فوکویاما نویسنده معاصر ژاپنی الاصل آمریکایی درباره پایان تاریخ برگرفته از نظریه جریان حقیقی تاریخ هگل است، او می گوید:

الف: تاریخ دارای تکامل است.
ب: این تکامل هم معنوی و هم مادی است.
ج: با طی هر دو کمال تاریخ به پایان میرسد.
د: کمال معنوی در سال ۱۸۰۶ در زمان شکست ناپلئون اتفاق افتاد.

ه: کمال مادی تاریخ به تأخیر افتاده و دوره کنونی که دوره لیبرالیسم است همان دوره پایان تاریخ هگل است که مایه سعادت بشر می باشد.

پاسخ:

۱. این نظریه، بنیادگرایی حرکت های اسلامی را نادیده گرفته، که در این برهه از زمان ظهور کرده است.
۲. این فکر نژادپرستی بر اساس این باور است که آمریکا در سیاست خارجی و داخلی رمز و راز خوشبختی را کسب کرده است و می خواهد آن را به سراسر جهان تعمیم دهد که این خیالی بیش نیست.
۳. این استدلال بر اساس این است که بهترین ها کسانی اند که غالبند و این حرفی باطل است؛ زیرا چه بسا در تاریخ ظالمینی که غالب شدند.

نظر تافلر درباره پایان تاریخ چیست؟

آلوین تافلر روزنامه نگار آمریکایی صاحب کتاب موج سوم در رابطه با پیش بینی پایان تاریخ و یطره نهایی لیبرالیسم می گوید:

الف: امروز روزگار ترین ها است، پر بیننده ترین فیلم یعنی بهترین فیلم و….
ب: در قرن نوزدهم و نیمه اول قرن بیستم معیار برتری قدرت سیاسی در صحنه جهانی بوده و به تدریج جای خود را به توان اقتصادی داده که وضعیت امروز است و در آینده نیز توان خود را به دانش می دهد، و لذا در آینده کشورهایی در صحنه جهانی صاحب قدرت خواهند بود که از توان بالایی در امر دانش و اطلاعات دارند.
ج: غرب در آینده محور عمده قدرت تکنیک و دانش بشری است.
د: دموکراسی لیبرال با همه اشکالاتی که داشته بهترین راه و رسم زندگی اجتماعی است.
نتیجه: آینده جهان از آن لیبرالیسم غربی است.

پاسخ:

۱. این نظریه پایان تاریخ نیست، بلکه تاریخ بعد است.
۲. در مقدمه اول، ملاک برتر بودن هر چیز را خواست انسان می داند در حالی که ملاک حکم عقل و نقل است، نه حتی مصالح زودگذر.

خداوند متعال می فرماید: عسی ان تکرهوا شیئا و هو خیر لکم و عسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم؛ چه بسا چیزی را کراهت دارید در حالی که خیر شما در آن است و چه بسا چیزی را دوست دارید که برای شما شر است. سوره بقره آیه ۲۱۶
۳. او در مقدمه دوم خود توان نظامی را معیار قدرت سیاسی در صحنه جهانی می داند در حالی که سلطه سیاسی و استعمار مردم از طریق زورگویی جز اغتشاش و گسترش استبداد و ظلم چیزی به ارمغان نمی آورد.
۴. آیا رسیدن به محور عمده قدرت به هر قیمتی، با معیارهای عقلی و فطری و انسانی سازگاری دارد؟
۵. وظیفه نظریه پرداز سیاسی گمانه زنی برای آینده تاریخ نیست بلکه باید با در نظر گرفتن مصالح کل جامعه برای بشر برنامه ریزی کرده و آینده بهتری را نوید دهد.
۶. آیا نظام سرمایه داری برای جوامع خود خوشبختی به ارمغان آورده یا نظام طبقاتی فاحش ایجاد کرده است؟
و لذا تافلر می گوید: فهرست مشکلاتی که جامعه ما (غرب) با آن مواجه است تمامی ندارد.

آیا قوانین پیشرفته بشری می تواند کمال بشری را تامین کند؟

برخی می گویند: بشر در طول تاریخ خود با تجربیاتی که کسب کرده می تواند به نقطه ای برسد که با قوانین پیشرفته ای که جعل می کند سعادت بشر را تأمین نماید؛ زیرا مشکلات را به خوبی شناخته و در راه حل هایی که برای آنها ارائه می کند می تواند به موفقیت نهایی برسد.

پاسخ:

۱. بشر بدون کمک از وحی و عالم غیب نمی تواند مصالح واقعی و حقیقی خود را درک کند و در نتیجه نمی تواند راهکارهای اسلامی را برای خود ارائه دهد.
۲. مصالح گروهی یا شخصی در بسیاری از مواقع مانع تدوین قانون جامع است و این کار تنها از کسانی برمی آید که از مقام عصمت برخوردار باشند.
۳. از آن جهت که اختلاف سلیقه ها و برداشت ها وجود دارد، لذا رسیدن به وحدت قانونی امکان پذیر نیست.

رهبری در حکومت عدل جهانی چه اهمیتی دارد؟

هر حکومت اصلاحی احتیاج به رهبری دارد که در پیشاپیش، قافله سالار آن حرکت بوده و از ابتدا تا انتها دنباله رو آن قیام و نهضت باشد،
زیرا هر نوع قیام و حرکتی گر چه کوچک باشد بدون رهبری و توجیه او امکان وجود و ادامه حیات ندارد و نیز نمی تواند مصالح خود را چه در حال و چه در آینده حفظ نماید تا چه رسد به حرکت اصلاحی که قرار است در سطح اصلاح کل جامعه باشد.
بنابراین به جهت توجیه نیروهای مستعد و اداره و کنترل آنها برای پیاده نمودن هدف بزرگ الهی که همان گسترش عدل و توحید در سراسر گیتی است احتیاج به شخصی است که از همه جهات قابلیت برای به دست گرفتن آن حکومت را داشته باشد و او غیر از مهدی موعود علیه السلام نیست.

بر پا کننده عدل جهانی چه شرایطی باید داشته باشد؟

عقل می گوید: برپا کننده عدل جهانی باید دارای شرایط و صفاتی باشد تا بتواند موفق به انجام وظیفه خطیر خود گردد:

۱. در دعوتش راستگو باشد.
۲. دارای نقشه ای صحیح و جامع باشد.
۳. دارای هیچ گونه نقطه ضعفی نباشد.
۴. از مقام عصمت برخوردار باشد.
۵. مورد تایید خداوند باشد.
۶. دارای یارانی فداکار باشد.

فولتر، ادیب فرانسوی مشهور می گوید:

اگر بر انسان یک شخص صالح حکومت کند برای او گویا یک وطن است ولی اگر حاکم بر انسان شخص غیر صالح باشد گویا او هیچ وطنی ندارد.

متفکر ایرلندی مشهور (برنارد شو) در رابطه با خصوصیات لازم برای منجی بشر می گوید:

او انسانی است زنده و دارای نیرویی قوی در بدن او، و دارای عقل کامل و خارق العاده، از همه مردم عالی تر که می تواند مردم را به سوی خود جذب کند. عمر او طولانی بوده، بیشتر از سیصد سال.

تکامل تاریخ از نظر قرآن چگونه است؟

با نظر و تامل در قرآن کریم پی می بریم که توجیه آن بر اساس تکامل تاریخ به شیوه انسانی – فطری است.
از منظر قرآن کریم از آغاز جهان همواره نبردی پیگیر و بی امان میان گروه حق و باطل بر پا بوده است.

قرآن با اشاره به مبارزه افرادی از طراز ابراهیم و موسی و عیسی و محمد صلی الله علیه و آله و پیروان مومن آنها از سویی، و گروهی دیگر از طراز نمرود و فرعون و جباران یهود و ابوسفیان و امثالهم بر تکامل تاریخی فطری عملا صحه گذاشته که در این نبرد و ستیزها گاهی حق و گاهی باطل پیروز شده است.

ولی البته این پیروزی و شکست ها بستگی به یک سلسله عوامل اجتماعی و اقتصادی و اخلاقی داشته است.
از نظر قرآن، جهاد مستمر پیش برنده ای که از فجر تاریخ وجود داشته و دارد ماهیت معنوی و انسانی دارد، نه مادی و طبقاتی.

در این مقاله از شبهات و سوالات مهدوی پایان تاریخ و تکامل تاریخ را مورد بررسی قرار دادیم برای آگاهی بیشتر نسبت به امام خود و پاسخ شبهات مختلف مقالات قبلی و بعدی را مطالعه نمایید.

منبع : ۵۰۰ پرسش و پاسخ مهدوی، ماجد ناصر الزبیدی، مترجم مجید شمس آبادی، نشر موعود عصر،ص ۵۲ و ۵۳ تا ۷۰