اندیشه نجات بخشی و ظهور منجی‌ای که در دوره پایانی این جهان، زمانی که آرزوی انسان‌ ها رسیدن به جامعه ای است که در آن ستمگری و زورمداری، هرج و مرج، ظلم و استثمار معنا و مفهموی نداشته باشد، در ادیان وجود داشته است و نه تنها جنبه خیالی ندارد، بلکه وجه مشترک همه ادیان الهی است.

ما نیز در این بخش منجی موعود در ادیان مختلف، منجی در دین زرتشت که یکی از ادیان الهی است را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

شناختی کلی و جامع درباره دین زرتشت

داستان آفرینش و اسطوره پیدایش کیهان در دین زرتشتی قابلیت بسط و تفصیل دارد و در متون میانه و پهلوی جزئیات بیشتری نیز پیدا کرد، لذا مشکل بتوان گفت که کدام بخش از چه دوره ‌ای است.

لیکن مسلما در آموزه ‌های زرتشت، خدای خیرخواه، اهورا مزدا، هستی را بر اساس راستی و نیکی آفرید، اما گوهری شر و پلید به نام انگر مینو، یا اهریمن به اصطلاح پهلوی، از سر بدخواهی و زدارکامگی به نابودگر در آفرینش نیکوی اهورا مزدا پرداخت.

زرتشت در گاهان از وجود دو گوهر نیک و پلید سخن می‌ گوید:

من می‌ خواهم سخن بدارم از آن دو گوهری که در آغاز زندگانی بوده ‌اند، از آنچه آن یکی مقدس به دیگری خبیث گفت که فکر تعلیم و خرد و آرزو و گفتار و کردار و روح ما با هم یکسان نیستند.

• اهورا مزدا گوهر خیر و نیکی است و آفریدگان او نیز چنینند، نظام حاکم بر آفریدگان او نظام مبتنی بر راستی است.
• اما انگرمینو و آفریده‌ هایش زشت و پلیده‌ اند و نظام حاکم بر آن دروغ و یا به اصطلاح گاهانی دروج است.

پیروان اهورا مزدا گروه راست ‌روان و پیروان انگرمینو اهل دروغ نام می‌ گیرند و به این ترتیب سلسله مراتبی دوگانه و ثنوی از دو قطب نیک و پلید شکل می‌ گیرد.

زرتشت وجود پلیدی ‌ها و به اصطلاح شر را به مثابه یک واقعیت در عرصه هستی پذیرفت و به تببین وجود شناختی آن همت گماشت.

در نگاه وی، پیری، مرگ، ظلم، گرسنگی، تاریکی، دروغ و سایر شرور اخلاقی و غیر اخلاقی نمی ‌توانند در نظام اشایی مزدایی جای گیرند، لذا ناگذیر بایستی منبعی داشته باشند که خود نیز پلید است و از تاریکی برمی آید.

تبیین این نظام دو قطبی نیکی و پلیدی که همه در سطوح هستی امتداد دارد، در گاهان و کلام خود زرتشت به نحو کلی‌ تر، ولی در متون متاخرتر زرتشتی با تفصیل بیشتر وجود دارد.

کتاب بندهش که هسته اولیه آن احتمالا در دوره ساسانی پیش از اسلام نگاشته شده و در دوره اسلامی کامل گردید از جمله متون پهلوی است که به این موضوع به طور مبسوط پرداخته است.

در این مرحله مجالی برای ارائه این مطلب نیست.

• در این بخش منجی موعود در ادیان مختلف ، منجی در دین زرتشت را بررسی کردیم. برای آگاهی بیشتر مقالات قبلی و بعدی را مطالعه نمایید و منجی در ادیان دیگر از جمله مسیحیت، یهود و قرآن و…، را مانند منجی در دین زرتشت مطالعه نمایید.

منبع: یسنا ۴۵، بند ۲