در روز سوم ماه مبارک رمضان، در ویژه برنامه دل آرام شبکه قرآن به آیه ۹۲ سوره مبارکه آل عمران میپردازد.

لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ

حجت الاسلام و المسلمین ناصر رفیعی در مورد این آیه میفرماید: بِر به معنی نیکی است.
در آیه ۱۷۷ سوره بقره میفرمایند:
وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ
ایمان به خدا، ایمان به قیامت، ایمان به کتب آسمانی، ایمان به معاد و نماز در گروه بِر(نیکی) هستند.این ” بِر ” میتواند مادی باشد یا معنوی. اگر کسی بخواهد به خوبی برسد، قرآن می فرماید آن انفاق کردن است. البته نه هر انفاقی.
گاهی انفاق هایی انجام شده که مورد قبول واقع نشده است.
مثل جناب قابیل که زمین کشاورزی داشت و محصولات پَست و غیرقابل استفاده آن را انفاق کرد. قرآن میگوید: این انفاق ایشان قبول نشد.
لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ

هر کسی در زندگی باید ببیند که مما تحبون او چیست و انفاق کند.
آیا شب عید کفش جدید آن مما تحبون آن است یا کفش کهنه؟
آیا غذای خوبی که خودش می خورد مما تحبون است یا غذای مانده مثلا دیشب تو یخچال
حضرت صدیقه طاهره(س) شب عروسیش، لباس عروسی انفاق کرد.یا در آن زمانی که حضرت در واقع نان پخت ولی نان را به مسکین دادند.آن لحظه این بهترین چیز بود، چون برای افطارشان بود.
بررسی کنیم آیات و روایاتی که راجبِ موضوع انفاق داریم. آیاتی پردامنه و گسترده است.
در همین سوره آل عمران آیه۱۳۶ می خوانیم: مردم بدوید(عجله خوب نیست، اما سرعت خوبه.)

وَسَارِعُو اْ إِلَى مَغفِرَه مِّن رَّبِّکُم وَجَنَّهٍ

به سوی دو چیز بدوید یکی مغفرت و دیگری به بهشت.
حالا با چی بدوییم؟ کدوم مرکب؟ بلافاصله در ادامه می فرماید:

وَسَارِعُواْ إِلَى مَغفِرَه مِّن رَّبِّکُم وَجَنَّهٍ عَرضُهَا ٱلسَّمَوَتُ وَٱلأَرضُ أُعِدَّت لِلمُتَّقِی(آل عمران آیه ۱۳۳)
ٱلَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی ٱلسَّرَّاءِ وَٱلضَّرَّاءِ (آل عمران آیه ۱۳۴)

انفاق کردن، مرکب این سرعت است.
کیفیت انفاق به این صورت است که: برای خدا باشد. اگر تمام مما تحبون ات را بدهی ولی برای غیرخدا باشد،فایده ای ندارد.
مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّهٍ (سوره بقره آیه۲۶۱)

یک حبه ای که قرآن میگوید: هفت خوشه دارد و هر کدوم از خوشه ها هم صد تا که روی هم میشود هفت صد برابر.
عجیب است با اینکه برای گیرنده وقتی شما انفاق می کنید، فرقی نمی کند. الان یک خانه ای به یک آدمی که بی خانه است بدهید بدون انگیزه غیر الهی. او خانه دار میشود ولی شما ثواب نمیبرید.
نکته سوم فرمود: سه چیز انفاق رو قشنگ میکند.
۱. عجله ۲. کوچک شمردن ۳. مخفی کردن
انفاق خود در راه خدا را کوچک به حساب بیاور.
و نگذار کسی بفهمد. و سپس عجله کن،در واقع جان طرف رو به لب نرسان تا بخواهی یک چیزی بدهی.
در روایت داریم کسانی که انفاق می کنند و کار خود را کوچک می شمارند؛ خدا آن کار را بزرگ جلوه میدهد.
حضرت زهرا (س) با بخشیدن لباس عروسی خود و کار را کوچک محسوب کردن ایشان، خدا هجده آیه از کار او مطرح کرد و تا قیامت برای همه این کار را تابلو کرد.
همه کسانی که مخفی می کنند، خدا آشکار می کند.
کسانی که در انفاق کردن عجله می کنند، گوارا میشود.
شاید سوال پیش بیاید ما خودمان نداشته باشیم و به دیگران کمک کنیم.
قرآن در این باره می فرماید: در انفاق اعتدال کنید.

والذین اذا انفقوا لم یسرفوا ولم یقتر(آیه ۶۷ سوره فرقان)

در زمان امام صادق(ع)، نیازمندی آمد و آقا کمکش کرد فقیر دوم آمد سوم آمد، فقیر چهارم که آمد آقا یک غذایی بود که برای خانواده شون بود؛ فرمودند: دیگه خداوند انشاء الله شما رو کمک کند.
نکته بعدی:
أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّباتِ ما کَسَبْتُمْ

انفاق از طیبات و پاکیزه باشد.
شخصی در زمان امام صادق(ع) سرقت می کرد و انفاق هم میکرد آقا بهشون فرمودند: این قبول نیست

إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ(آیه ۲۷ سوره مائده )

گاهی سوال پیش می آید انفاق کردن آشکار. مانند حضرت علی (ع) در شب باشد یا در روز؟
قرآن میفرماید: هر چهار صورت آن خوب است.
ٱلَّذِینَ یُنفِقُونَ أَموَلَهُم بِٱلَّیلِ وَٱلنَّهَارِ سِرّا وَ عَلَانِیَه

البته در مخفی انفاق کردن بهتر از آشکار است. شب بهتر از روز است چون کسی متوجه نمیشود.
خود امیرالمومنین(ع) در روایت دارند که چهار درهم پول داشتن یکی را در شب انفاق کردن و یکی دیگر را در روز. در واقع یکی را به صورت مخفی انفاق کردن یکی را آشکار.

حالا بر برخی افراد سوال پیش می آید، اگر ما به فرض در ماه رمضان بیاییم دویست الی پانصد گونی برنج بگیریم یا گوسفند بکشیم و به فقرا ببخشیم، مردم می فهمند. این اشکالی ندارد.
در یک داستان تاریخی زمان امام صادق(ع) خوندم؛ اسحاق بن عمار از ثروتمندانی آن زمان به مردم کمک می کرد بعد احساس کرد که شاید مشهور بشود و کارش ریا محسوب شود. کارش را تعطیل کرد ولی انفاق را تعطیل نکرد بلکه غیر مستقیم کمک می کرد.
میگه: یک روزی خدمت امام صادق (ع) رسیدم، دیدم آقا تحویلم نگرفت. فهمیدم یه اشتباهی تو کارم بوده. جلسه بعد که در مکه خدمت آقا رسیدم رفتم، گفتم: آقا خطایی از من سر زده؟ آقا فرمودند: چرا در خونه ات را به روی مردم بسته ای؟ گفتم: آقا از شهرت می ترسم. فرمودند: از بلا نمی ترسی؟!

هر شهرتی بد نیستن حاتم مشهوره، چه اشکال دارد؟! امیرالمومنین(ع) مشهورن به کمک به فقرا.
داستان معروف که خود امام رضا (ع) وقتی آمدن ایران، امام جواد(ع) در مدینه بودند.
منزل امام جواد دو درب داشت. یک درب عمومی و یک درب پشت.
امام را از در پشتی می آوردن که فقرا امام رو نبینند، چون امام جواد (ع) عمو و عمه زیاد داشتند.
امام رضا(ع) نامه نوشتند به امام جواد(ع): پسرم از همان درب عمومی رفت و آمد کن تا مردم تو را ببینند به عموها به این مقدار و به عمه ها نیز به این مقدار کمک کن.
این داستان اهلبیت این مفهوم را می رساند که نباید ترسید از اینکه انسان را به کمک و اهل خیر بشناسند.
به طور مثال در حال حاضر جلسات تشکیل میشود برای زندانی ها و همچنین فقرا که می گویند: آقای فلانی با اِنقدر مبلغ کمک کرد. دیگری می گوید من اِنقدر پول میدهم و به ترتیب شروع می شود. این موارد اشکالی ندارد.

 

 

برای دانلود سحر سوم_زندگی با آیه ها بر روی لینک کلیک کنید.